Μια στρατηγική για τη Χαλκίδα

Μετά τη βιομηχανική επανάσταση είναι ιδιαίτερα φανερή η πίεση που ασκούν οι πόλεις στο περιβάλλον γύρω από αυτές. Παράλληλα, είναι σαφές ότι και στο εσωτερικό των πόλεων παρατηρούνται τριβές και διαμάχες καθώς διαφορετικές στρατηγικές οργάνωσης και παραγωγής αντιμάχονται μεταξύ τους.

Η Χαλκίδα, ως μια μεσαία επαρχιακή πόλη σε άμεση σχέση και εξάρτηση από το οικονομικό και παραγωγικό κέντρο της Αθήνας, βιώνει αυτές τις αντιπαραθέσεις ιδιαίτερα έντονα. Τον τελευταίο αιώνα πέρασε αλλεπάλληλες περιόδους εναλλαγής οικονομικής μεγέθυνσης και κρίσης, περιόδους έντονων κοινωνικών αλλαγών και ανακατατάξεων, που, τελικά, διαμόρφωσαν την εικόνα, την αίσθηση και, κυρίως, την καθημερινότητα που ζούμε σήμερα. Αν κάτι είναι σαφές στη Χαλκίδα αυτό είναι πως δεν υπάρχει καμία συγκλίνουσα στρατηγική για την πόλη. Η πόλη μαστίζεται από τους μικρούς και μεγάλους πολέμους επιμέρους συμφερόντων καθώς και από τη λογική του ευκαιριακού οικονομικού και πολιτικού κέρδους των λίγων σε βάρος του κοινωνικού συνόλου. Όλα αυτά είναι προφανή με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Είναι προφανή στην άναρχη οικιστική επέκταση της πόλης εκεί που παλιά ήταν π.χ. υδροβιότοποι και δέλτα ποταμών (Λήλας, Κολοβρέχτης) ή σε βάρος της πολιτισμικής κληρονομιάς της (π.χ. περιοχή Κάστρου). Είναι επίσης προφανή στην αδυναμία της πόλης να ορίσει περιοχές παραγωγικών δραστηριοτήτων, με αποτέλεσμα οι όποιες τέτοιες δραστηριότητες είτε να αναπτύσσονται αυτόνομα και σε βάρος της πόλης (π.χ. διάσπαρτες βιομηχανικές μονάδες) είτε να διασπείρονται άναρχα σε όλη την έκταση του οικιστικού χώρου (βιοτεχνίες, εργαστήρια, πρατήρια καυσίμων, κλπ).

Θα μπορούσαν να ειπωθούν πολλά για τα στραβά αυτής της πόλης. Για παράδειγμα, κάποιος δεν θα έπρεπε να αφήσει εκτός κριτικής την πολιτική υψηλών συντελεστών δόμησης που ακολούθούν οι δημοτικές αρχές, με αποτέλεσμα να έχει υψωθεί ένα τείχος σε όλο το θαλάσσιο μέτωπο (κατά σύμπτωση κατασκευασμένο από μια χούφτα κατασκευαστών) ή την αδιαφορία των ίδιων αυτών αρχών να διεκδικήσουν, να αναδείξουν και εν τέλει να προστατέψουν αποτελεσματικά μια πλειάδα δημόσιων χώρων.

Ωστόσο, το θέμα δεν είναι ούτε η κριτική, ούτε οι πιθανές απαντήσεις. Το θέμα είναι το σήμερα και κυρίως το αύριο. Η ερώτηση που προκύπτει και πρέπει να τεθεί είναι μόνο μια και είναι η σημαντικότερη για κάθε πόλη, και για τη Χαλκίδα.

Μπορεί να υπάρξει μια κοινή στρατηγική για την πόλη? Μπορεί δηλαδή να αποφασιστεί μια διαδικασία ανάλυσης της πόλης και διαβούλευσης των κατοίκων της η οποία θα συγκλίνει σε μια γενική και πολυδιάσταση στρατηγική εξέλιξης της πόλης που στη συνέχεια θα αναλυθεί σε επιμέρους πρακτικά βήματα υλοποίησής της?

Διατείνομαι πως η απάντηση στην ερώτηση είναι καταφατική και εμπεριέχεται στην αναγκαιότητα εκπόνησης ενός ρυθμιστικού σχεδίου για την πόλη, όπως προβλέπεται από το Νόμο 2508/1997 (ΦΕΚ 124Α). Συγκεκριμένα, στο άρθρο 2 του νόμου αναφέρεται ότι μπορούν να καταρτίζονται και να εγκρίνονται ρυθμιστικά σχέδια και προγράμματα προστασίας του περιβάλλοντος για μεγάλα αστικά συγκροτήματα της χώρας. Λεπτομέρειες για τα περιεχόμενα και τον τρόπο εκπόνησης, έγκρισης και εφαρμογής των ρυθμιστικών σχεδίων περιλαμβάνονται στο Νόμο 1515/1985 (ΦΕΚ 18Α), όπου ορίστηκε το πρώτο ρυθμιστικό σχέδιο της χώρας που αφορά την Αθήνα.

Το ρυθμιστικό σχέδιο ορίζεται από τη νομοθεσία ως το σύνολο των στόχων, των κατευθύνσεων, των προγραμμάτων και των μέτρων που προβλέπονται ως αναγκαία για τη χωροταξική και πολεοδομική οργάνωση ενός αστικού συγκροτήματος στα πλαίσια προγραμμάτων οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Ένα ρυθμιστικό σχέδιο αποβλέπει στο σχεδιασμό και προγραμματισμό της ρυθμιζόμενης περιοχής μέσα στα πλαίσια της εθνικής χωροταξικής πολιτικής, στη χωροταξική δομή και οργάνωσή της σε επίπεδο Περιφέρειας, στη χωροταξική διάρθρωση των τομέων παραγωγής, του συστήματος μεταφορών, της λοιπής τεχνικής υποδομής και του κοινωνικού εξοπλισμού, καθώς και στην πολιτική γης και κατοικίας, στη λήψη μέτρων και το σχεδιασμό για τη χωροταξική και τη νέα πολεοδομική δομή της πόλης καθώς και στο σχεδιασμό περιοχών ή ζωνών ειδικού ενδιαφέροντος ή ειδικών προβλημάτων, στη λήψη μέτρων όρων και περιορισμών για την εξασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος.

Στα οικιστικά συγκροτήματα για τα οποία εγκρίνεται ρυθμιστικό σχέδιο, δημιουργείται ένας Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και προστασίας περιβάλλοντος. Έργο του Οργανισμού είναι η παρακολούθηση της εφαρμογής και η εξασφάλιση της πραγματοποίησης του ρυθμιστικού σχεδίου, η εκπόνηση των απαιτούμενων Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΓΠΣ) και η μέριμνα για την έγκρισή τους, η παρακολούθηση της ποιότητας του περιβάλλοντος, η εκπόνηση προδιαγραφών περιβαλλοντικών μελετών και η μέριμνα για τη μελέτη και εφαρμογή μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος καθώς και ο έλεγχος έργων και δραστηριοτήτων με επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Η εκπόνηση ρυθμιστικών σχεδίων έχει γίνει για την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Την τελευταία δεκαετία ξεκίνησε η εκπόνηση ρυθμιστικών σχεδίων σε αρκετές ακόμη πόλεις της χώρας όπως η Πάτρα, η Λάρισα, ο Βόλος, τα Ιωάννινα και το Ηράκλειο.

Στα προφανή πλεονεκτήματα που θα έχει η διαδικασία ανάπτυξης του ρυθμιστικού σχεδίου της Χαλκίδας, πρέπει να ανφερθούν και τα εξής:

• Θα δημιουργήσει μια «κίνηση» οργανωμένης διαβούλευσης και ανταλλαγής απόψεων μεταξύ διαφορετικών φορέων αλλά και πολιτών. Η κίνηση αυτή θα δημιουργήσει τους όρους και τις προϋποθέσεις για τη συναίνεση μιας πλειοψηφίας σε μια μακροπρόθεσμη στρατηγική, την οποία θα κληθούν να υλοποιήσουν οι δημοτικές αρχές.

• Η στρατηγική που θα επιλέξουμε θα πρέπει να είναι πολυδιάστατη, με την έννοια ότι θα πρέπει να επιδιώκει την εκμετάλλευση όλων των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της πόλης και να εντάσει σε αυτή το σύνολο της κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις.

• Η στρατηγική της Χαλκίδας θα πρέπει να αποδεσμεύει την πόλη από τη λογική του αναψυκτήριου της Αθήνας και να την μετατρέπει σε μια αυτοδύναμη κοινωνική, πολιτισμική και πολεοδομική ενότητα

• Θα βοηθήσει στην καλύτερη οργάνωση των χρήσεων γης σε όλη την έκταση του Καλικρατικού Δήμου. Όλες οι αστικές ενότητες θα ενταχθούν με συγκροτημένο και ισότιμο τρόπο στο νέο Δήμο και θα κληθούν να βρουν διαδρόμους συνεργασίας και κοινής ανάπτυξης σε μια πορεία όπου τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής θα συνεισφέρουν στην κοινή στρατηγική την ίδια στιγμή που τα μειονεκτήματα και οι ανισορροπίες θα αμβλύνονται

Προς αυτή την κατεύθυνση, στο ρυθμιστικό σχέδιο θα έπρεπε να εξεταστούν και μια σειρά από επιμέρους θέματα, τα οποία έχουν ήδη συζητηθεί στην πόλη και πολλά από αυτά βρίσκονται σε διάφορα στάδια ανάπτυξης αλλά χωρίς να συνδέονται με ένα ενιαίο στρατηγικό σχέδιο:

1) Η οριοθέτηση του Λήλα σε όλο το μήκος του που διασχίζει το Δήμο, η οριοθέτηση του δέλτα του στις εκβολές και η μέριμνα για την απομάκρυνση των παράνομων κατασκευών που βρίσκονται σε αυτό. Επίσης, η πρόβλεψη μιας προστατευόμενης παρόχθιας ζώνης στην οποία θα δοθεί η ευκαιρία επαναδημιουργίας ενός βιοτόπου που θα αποτελεί κοινό πλούτο της πόλης τον οποίο θα κληρονομήσει στις επόμενες γενιές

2) Η επαν-οριοθέτηση και η αποτελεσματική προστασία του υδροβιοτόπου του Κολοβρέχτη, με απομάκρυνση όλων των οχλουσών δραστηριοτήτων που βρίσκονται μέσα σε αυτόν και τη μετατροπή του σε οικολογικό πάρκο.

3) Η δημιουργία ενός αστικού πάρκου περιφερειακά των λόφων Αγ. Μαρίνας και Μπαταργιά. Αυτό σημαίνει ότι θα επιλυθούν τα προβλήματα ιδιοκτησίας, όπου υπάρχουν τέτοια, οι περιοχές θα εξαιρεθούν από την οικοπεδοποίηση και την αστική ανάπτυξη και θα υπάρξει μελέτη και μέριμνα για τη σταδιακή δεντροφύτευση, την ανάδειξη του παραλιακού μετώπου σε εκείνες τις περιοχές και την εν γένει προστασία τους

4) Σύνδεση των ΓΠΣ Χαλκίδας και Ν. Αρτάκης σε ένα ενιαίο ΓΠΣ, στο οποίο θα ενταχθούν η συνοικία Η καθώς και όποιες άλλες περιοχές κριθεί ότι πρέπει να βρίσκονται εντός του αστικού ιστού που έχει ήδη δημιουργηθεί μεταξύ των δύο αστικών ενοτήτων. 

5) Σχεδιασμός και σταδιακή υλοποίηση των μεγάλων αναπλάσεων που θα αναδείξουν το πολιτιστικό απόθεμα της πόλης, θα προσδώσουν τις απαιτούμενες χρήσεις γης και θα βελτιώσουν τη ζωή όλων των κατοίκων. Σε αυτές τις αναπλάσεις θα πρέπει να συμπεριληφθούν (1) η ταυτόχρονη ανάπλαση των κτιρίων Γεωργιάδη και Αρέθουσας και του περιβάλλοντος χώρου αυτών, (2) η αγορά από το Δήμο και ανάπλαση του οικοπέδου του Δάριγκ, (3) η ανάπλαση του χώρου του παλαιού στρατοπέδου πεζοναυτών, (4) η ανάπλαση του ευρύτερου χώρου του σιδηροδρομικού σταθμού, (5) η ανάπλαση του χώρου του λιμανιού με ταυτόχρονη μεταφορά αυτού σε άλλη περιοχή της πόλης

6) Δημιουργία δικτύου πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων που θα διασχίζει την πόλη της Χαλκίδας (σύνδεση της παραλίας της Χαλκίδας με την περιοχή Αρέθουσα – Γεωργιάδη μέσω πεζοδρόμησης των οδών Κριεζώτου – Ωρίωνος και διάνοιξη του οικοπέδου του Δάριγκ

7) Δημιουργία πεζοδρομημένων κέντρων σε όλους τους οικισμούς. Ιδιαίτερα για την πόλη της Χαλκίδας θα πρέπει να πεζοδρομηθεί το ευρύτερο κέντρο με ταυτόχρονη μέριμνα για τη στάθμευση των κατοίκων 

8) Ενιαία αντιμετώπιση και σχεδιασμός του παραλιακού μετώπου της πόλης από το Λευκαντί έως και την Αρτάκη. Στο σχεδιασμό του παραλιακού μετώπου θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ανάπτυξη μαρίνας για τουριστικά σκάφη αναψυχής καθώς και προβλήτα για κρουαζερόπλοια

9) Ορισμός χρήσεων γης που επιτρέπει την πλουραλιστική ανάπτυξη της πόλης. Αυτή δεν πρέπει να στηρίζεται μόνο στις κατασκευές και τις υπηρεσίες αλλά θα πρέπει να αναγνωριστεί η αναγκαιότητα ύπαρξης αγροτικής παραγωγής, με την αποτελεσματική προστασία των παραγωγικών εδαφών του Ληλάντιου Πεδίου (απαγόρευση οικιών και βιοτεχνιών στην εκτός σχεδίου περιοχή, ανεξάρτητα από το μέγεθος της ιδιοκτησίας) και την ανάπτυξη προγραμμάτων βιολογικής γεωργίας

10) Θα πρέπει να αναγνωριστεί και η αναγκαιότητα συνέχισης της ύπαρξης της μεταποίησης. Έτσι, θα μπορούσαν να δημιουργηθούν οργανωμένες περιοχές παραγωγικών δραστηριοτήτων. Η πόλη θα πρέπει να έχει ένα πλήρως λειτουργικό βιοτεχνικό πάρκο και μια βιομηχανική περιοχή, η οποία θα πρέπει να οριστεί μετά από διαβούλευση και διάλογο

Γιατί θέλω ένα νέο λιμάνι στη Χαλκίδα

Το λιμάνι της Χαλκίδας δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί στην θέση που βρίσκεται τώρα. Υπάρχουν πολλοί σημαντικοί λόγοι που επιβάλουν τη μετακίνησή του. Ένας βασικός λόγος είναι ότι προκαλεί σημαντικές οχλήσεις εμποδίζει την οικιστική αναμόρφωση και ανάπτυξη μιας σημαντικής περιοχής της πόλης. Ένας δεύτερος λόγος είναι η λειτουργία του ίδιου του λιμανιού που έχει πια φτάσει σε οριακό επίπεδο και δεν μπορεί να αναπτυχθεί λόγω έλλειψης χώρου.

Η απομάκρυνση του λιμανιού από τη θέση που βρίσκεται τώρα, θα δημιουργήσει εξαιρετικές προοπτικές ανάπτυξης της πόλης. Θα επιτρέψει την επέκταση του χώρου περιπάτου της παραλίας και θα προσθέσει ένα σημαντικό νέο τμήμα στο θαλάσσιο μέτωπο της πόλης που σήμερα είναι αδιάβατο. Παράλληλα, ο σημερινός χώρος περιπάτου της παραλίας θα ενωθεί με την περιοχή του Κάστρου και θα βοηθήσει στην περαιτέρω διάσωση και ανάδειξή της. Ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία που έχει ξεκινήσει ήδη η αναστήλωση σημαντικών μνημείων της περιοχής. Θα μειωθεί ο κυκλοφοριακός φόρτος στην πόλη, καθώς η λειτουργία του λιμανιού έχει ως αποτέλεσμα δεκάδες νταλίκες κάθε μέρα να διασχίζουν την πόλη. Επίσης, η απελευθέρωση του χώρου που βρίσκεται σήμερα το λιμάνι θα κάνει δυνατή τη σύνδεση της παραλίας με το πάρκο του Βούρκου ένα σημαντικό αστικό πάρκο της πόλης που έχει υποβαθμιστεί λόγω της αποκοπής του από τον κυρίως αστικό ιστό και του κυκλοφοριακού φόρτου που έχει δημιουργηθεί γύρω από αυτό, εν μέρει και λόγω του λιμανιού. Τέλος, ένα τμήμα του του σημερινού λιμανιού θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την επέκταση της μαρίνας, έτσι ώστε να προσελκύσουμε στην πόλη τουρισμό υψηλού επιπέδου.

Ένας δεύτερος σημαντικός λόγος που το λιμάνι πρέπει να απομακρυνθεί από τη θέση που βρίσκεται σήμερα είναι ακριβώς το γεγονός ότι ως πόλη χρειαζόμαστε ένα λιμάνι μεγάλο και σύγχρονο. Μετά την κατασκευή του νέου δρόμου που συνδέει τη Χαλκίδα με την Ε.Ο. Αθήνας – Λαμίας και την αναβάθμιση της σιδηροδρομικής γραμμής μέσω της σύνδεσης της με τον προαστιακό σοδηρόδρομμο, είναι προφανές ότι η Χαλκίδα κατέχει θέση κλειδί στην ευρύτερη περιοχή και θα μπορούσε να λειτουργήσει ως κέντρο logistics. Η Χαλκίδα είναι η κοντινότερη παραλιακή πόλη στη βιομηχανική ζώνη Οινοφύτων – Σχηματαρίου. Σε αυτή την τελευταία υπάρχει σημαντική ζήτηση μεταφορών, που καλύπτεται κυρίως από το λιμάνι του Πειραιά, την Ε.Ο. Αθηνών – Λαμίας και, σε πολύ μικρότερο βαθμό, από το λιμάνι της Χαλκίδας. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν οι προοπτικές στην περιοχή μας για να λειτουργήσει ένα λιμάνι – διακομιστικό κέντρο, μέσω του οποίου θα διακινούνται αγαθά από και προς την ευρύτερη περιοχή. Τα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη είναι προφανή. Το νέο λιμάνι θα δημιουργήσει άμεσα πολλές νέες θέσεις εργασίας. Παράλληλα, θα κάνει τη Χαλκίδα ελκυστικότερο προορισμό για την εγκατάσταση νέων εταιρειών παροχής υπηρεσιών logistics, ναυτιλιακών εταιρειών, ακόμη και νέων βιομηχανιών. Αυτή η προοπτική, στην οικονομική συγκυρία που ζούμε σήμερα, θα μπορούσε να αλλάξει την πόλη, καθώς θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και πλούτο. Τέλος, η δημιουργία ενός σύγχρονου και μεγάλου λιμανιού στην ευρύτερη περιοχή της Χαλκίδας, θα είναι μια οικολογική κίνηση. Θα μειώσει το οικολογικό αποτύπωμα των μεταφορών αγαθών στην ευρύτερη περιοχή καθώς θα μειωθούν οι οδικές μεταφορές μέσω της εθνικής οδού και παράλληλα θα είναι δυνατό να αναπτυχθούν συνδυασμένες μεταφορές, μέσω της σύνδεσης του σιδηροδρόμου με το λιμάνι.

Γι΄αυτούς του δύο παραπάνω λόγους, πρέπει όλοι οι τοπικοί παράγοντες να κινητοποιηθούν και να ξεκινήσουμε μια οργανωμένη διαδικασία πίεσης όλων των κέντρων αποφάσεων στην Αθήνα, προκειμένου να προχωρήσει το σχέδιο , το ταχύτερο δυνατό.

Για την ύδρευση της Χαλκίδας

Η παροχή νερού ύρδευσης στους Δημότες αποτελεί μια πολύ σημαντική λειτουργία του Δήμου. Οι ολοένα αυξανόμενες ανάγκες σε νερό ύδρευσης αλλά και η ρύπανση των υδροφορέων λόγω της βιομηχανικής επέκτασης και των εντατικών καλλιεργητικών μεθόδων στη γεωργία, δημιουργούν προβλήματα και πιέσεις στα συστήματα ύδρευσης των πόλεών μας. Τα προβλήματα αυτά είναι φανερό ότι μακροπρόθεσμα θα ενταθούν λόγω των κλιματικών αλλαγών και της αύξησης της ζήτησης, που μειώνουν τις διαθέσιμες ποσότητες πόσιμου νερού. Για να αντιμετωπιστούν τα προβλήμτα αυτά απαιτείται ανασχεδιασμός, βελτιστοποίηση και συνεχής παρακολούθηση του συστήματος ύδρευσης.

• Ανάπτυξη στρατηγικού σχεδίου διασφάλισης νερού ύδρευσης. Προστασία των στρατηγικών για την πόλη αποθεμάτων νερού

• Προώθηση, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση υδάτων της Περιφέρειας, σχεδίων διαχείρισης για τις λεκάνες απορροής από τις οποιες λαμβάνεται το νερό ύδρευσης, σύμφωνα με όσα προβλέπει η Οδηγία πλαίσιο για τα νερά

• Παρακολούθηση της ποιότητας του πόσιμου νερού ανά σημείο υδροληψίας και συνεχής ενημέρωση των Δημοτών για τα αποτελέσματα της παρακολούθησης με δημοσίευση των αποτελεσμάτων των αναλύσεων

• Αλλαγή των τμημάτων του δικτύου ύδρευσης στο οποίο χρησιμοποιούνται σωλήνες με αμίαντο

• Εφαρμογή συστήματος GIS για την ηλεκτρονική παρακολούθηση του δικτύου και την ελαχιστοποίηση των διαρροών. Εξορθολογικοποίηση των παρεμβάσεων συντήρησης του δικτύου

• Εξορθολογισμός των συστημάτων άρδευσης και του δικτύου των υφιστάμενων αγροτικών γεωτρήσεων

• Τοποθέτηση υδρομετρητών σε όλες τις παροχές, ιδιωτικές και δημόσιες

• Επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων του βιολογικού καθαρισμού για την άρδευση δημόσιων πάρκων και αλσών

Για την ηλεκτρονική δημοκρατία και τις υπηρεσίες πληροφορικής

Η εφαρμογή της δημοκρατίας είναι δύσκολη και απαιτητική. Για να υπάρξει συμμετοχή των πολιτών, και να μην εκφυλιστεί σε μια ψήφο κάθε τέσσερα χρόνια, απαιτείται ενημέρωση, γνώση, παιδεία. Απαιτείται επαφή του Δήμου με τον Δημότη, με πρωτοβουλία του Δήμου. Τα τελευταία χρόνια έχουμε ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για να τα επιτύχουμε αυτά, το διαδίκτυο.

Η ηλεκτρονική διαδραστική δημοκρατία μπορεί να είναι η απάντηση των πολιτών στην παντοκρατορία της τηλεόρασης. Ο Δήμος έχει την υποχρέωση να προωθήσει την ανάπτυξη και τη συμμετοχή σε αυτές τις νέες μορφές δημοκρατικής συμμετοχής και δικτύωσης. Παράλληλα, οι νέες τεχνολογίες πληροφορικής μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να απλοποιήσουν τη γραφειοκρατία του Δήμου και διευκολύνουν την καθημερινή ζωή των πολιτών.

Προτεινουμε:

• Παροχή δωρεάν ασύρματου ίντερνετ υψηλής ταχύτητας σε όλη την πόλη της Χαλκίδας (Δείτε πως το κατάφεραν αυτό στα Τρίκαλα)

• Αναβάθμιση της ιστοσελίδας του Δήμου Χαλκιδέων σε portal με καθημερινή ενημέρωση των πολιτών για τα τεκναινόμενα στο Δήμο

• Ανάρτιση στο διαδίκτυο των πρακτικών όλων των συνεδριάσεων του Δήμου και σε μια επόμενη φάση του βίντεο των συνεδριάσεων

• Ανάρτιση στο διαδίκτυο όλων των προϋπολογισμών και των ισολογισμών του Δήμου και των Δημοτικών επιχειρήσεων (Δείτε τι είναι ο συμμετοχικός προϋπολογισμός και πως άρχισαν να το εφαρμόζουν στον Πειραιά)

• Ανάρτιση στο διαδίκτυο όλων των προκηρύξεων και των συμβάσεων του Δήμου και των Δημοτικών επιχειρήσεων

• Δυνατότητα ηλεκτρονικής διεκπαιρέωσης υπηρεσιών όπως η έκδοση πιστοποιητικών από το Δημοτολόγιο, η πληρωμή λογαριασμών, η κατάθεση αιτήσεων, κλπ

• Δυνατότητα ηλεκτρονικών δημοψηφισμάτων σε σημαντικά θέματα του Δήμου

• Ανάπτυξη συστήματος γεωγραφικού συστήματος πληροφοριών (GIS) για το σύνολο του νέου Δήμου Χαλκιδέων (δείτε πως λειτουργεί το GIS του Δήμου Αλεξανδρούπολης)

• Ανάπτυξη συστήματος συνεχούς ηλεκτρονικής ενημέρωσης για τους χώρους και τις θέσεις στάθμευσης στην πόλη

Μια πρώτη προσέγγιση σε θέματα χωροταξίας και πολεοδομίας

Η χωροταξία και η πολεοδομία καθορίζουν το χαρακτήρα της πόλης και μαζί την ποιότητα ζωής των Δημοτών. Παράλληλα, τα θέματα αυτά καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό το κόστος κατοικίας αλλά και επαγγελματικής στέγης, τις μεταφορές (το κόστος και το χρόνο μεταφοράς), το μικροκλίμα της πόλης, την έκταση και την ποιότητα του αστικού και περιαστικού πρασίνου, την οργάνωση και την επέκταση της πόλης.
Είναι προφανές ότι η χωροταξική και πολεοδομική οργάνωση ενός Δήμου αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την ανάπτυξή του. Η γενική ιδέα είναι ότι οι πόλεις έχουν Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΓΠΣ), τα οποία ρυθμίζουν (μαζί με τις πολεοδομικές μελέτες και κάποια ακόμη νομοθετήματα) την οργάνωση των οικοδομικών τετραγώνων, των δρόμων, των συνθηκών δόμησης, των ελεύθερων χώρων και των κτιρίων κοινοτικής σημασίας (π.χ. σχολεία, αθλητικά στάδια, νοσοκομεία, κλπ) (δείτε εδώ τα ΓΠΣ της Χαλκίδας, του Βασιλικού και της Ν. Αρτάκης)

Στην Ελλάδα, οι ρυθμίσεις των χρήσεων γης αποτελούν τον ευκολότερο ανήθικο (αλλά νομότυπο) τρόπο πλουτισμού. Αλλά, πέρα από τα όποια κόλπα σκαρφίζονται οι ειδικοί για να κερδίσουν σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος, υπάρχουν και οι ... απλές παρανομίες, όπως το κτίσιμο παράνομων κτιρίων σε αιγιαλούς, δασικές εκτάσεις, δημόσια γη, κλπ. Ωστόσο, στις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις, ο αστικός σχεδιασμός είναι κάτι πολύ ευρύτερο από τους ...χάρτες των τοπογράφων, όπως θέλουν να τον παρουσιάσουν στην Ελλάδα (δείτε εδώ τις λέει το Wikipedia για τον αστικό σχεδιασμό). Σε πολλές πόλεις αποτελεί θέμα ευρείας διαβούλευσης και το σχέδιο που τελικά προκύπτει αλλάζει ριζικά τον τρόπο ζωής των κατοίκων (δείτε πως σχεδίασαν την Κοπεγχάγη ως μια πόλη φιλική για τα ποδήλατα) (Δείτε πως ο Δήμος της Στοκχόλμης σχεδιάζει μια πράσινη πόλη)

Σε κάθε περίπτωση, το αστικό περιβάλλον είναι πολυσύνθετο και στο σχεδιασμό τους πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πολλοί περισσότεροι παράμετροι από ότι γίνεται μέχρι τώρα στην Ελλάδα (Δείτε τι λέει η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος για το αστικό περιβάλλον)

Μερικές απλές προτάσεις:

• Προώθηση δημιουργίας Οργανισμού Ρυθμιστικού για το νέο Δήμο της Χαλκίδας, με ενεργό συμμετοχή του Δήμου και πρόσκληση στους υπόλοιπους φορείς της πόλης να στηρίξουν το εγχείρημα (δείτε την ιστοσελίδα του αντίστοιχου Οργανισμού στη Θεσσαλονίκη )

• Επέκταση του σχεδίου πόλης, άμεση ένταξη της συνοικίας Η (Έξω Παναγίτσα) στο σχέδιο

• Μείωση του συντελεστή δόμησης στο κέντρο της Χαλκίδας. Έλεγχος της άναρχης περιαστικής δόμησης. Έλεγχος της παράνομης δόμησης, όπου απαιτείται να γκρεμιστούν κτίρια

• Ανασχεδιασμός των μεταφορών τόσο εντός της πόλης όσο και περιαστικά με περιβαλλοντικό στόχο τη μείωση κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων, τη μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων και τη μείωση του θορύβου. Σε αυτό τον ανασχεδιασμό θα μπορούσε να εξεταστεί η εφικτότητα υιοθέτησης ενός μέσου σταθερής τροχιάς που θα συνδέει τις περιοχές των Μεσσαπίων, Ν. Αρτάκης, Χαλκίδας και Βασιλικού

• Προστασία, δεντροφύτευση και ανάδειξη του Βαθροβουνίου ως χώρου προαστιακού πρασίνου, όπως πετυχημένα είχε γίνει, πριν από μισό αιώνα πια, με το άλσος Κανήθου

• Ανάπλαση του νότιου τμήματος της Χαλκίδας με ταυτόχρονη αξιοποίηση του οικοπέδου Δάριγκ και των κτιρίων Αρέθουσας και Γεωργιάδη

• Οριοθέτηση με ΦΕΚ της κοίτης του Λήλα σε όλο το μήκος του που διανύει το νέο Δήμο, πρόβλεψη παρόχθιας ζώνης ελεύθερης από δόμηση

Για την εξοικονόμηση ενέργειας και τις κλιματικές αλλαγές

Το μεγαλύτερο παγκόσμιο οικολογικό πρόβλημα σήμερα είναι οι κλιματικές αλλαγές. Βασική αιτία του προβλήματος είναι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (κυρίως διοξειδίου του άνθρακα), που προέρχονται κυρίως από καύσεις ορυκτών καυσίμων για παραγωγή ενέργειας. Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν υπογράψει και εφαρμόζουν του Πρωτόκολλο του Κυότο (διαβάστε εδώ περισσότερα για το Πρωτόκολλο), το οποίο προβλέπει έλεγχο και μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για την περίοδο 2008 – 2012। Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύτηκε ήδη ότι για την περίοδο 2013 – 2020 θα συνεχίσει και θα εντείνει την προσπάθεια που έχει ξεκινήσει, επιδιώκοντας να μειώσει περαιτέρω τις εκπομπές της αφενός εξοικονομώντας ενέργεια και αφετέρου παράγοντας όλο και περισσότερη ενέργεια από ΑΠΕ. Για νασυμμετάσχουν σε αυτή την προσπάθεια, κάθε χώρα, και η Ελλάδα, ανέλαβε να συντάξει και να υλοποιήσει ένα εθνικό σχέδιο μείωσης των εκπομπών της (δείτε το εδώ)
Προς το παρόν, οι Δήμοι ελάχιστα έχουν εμπλακεί στο θέμα της μείωσης των εκπομπών και της συμμετοχής τους στα αντίστοιχα εθνικά σχέδια. Ωστόσο, κάθε Δήμος διαχειρίζεται σημαντικές πηγές εκπομπών. Μεταξύ αυτών ένα σημαντικό στόλο οχημάτων, και αρκετά κτίρια, όπως τα σχολεία της περιοχής. Παράλληλα, οι εκπομπές μεθανίου από το ΧΥΤΑ και την ΕΕΛ αποτελούν επίσης σημαντικές πηγές εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Ένας Δήμος θα μπορούσε να συμμετάσχει στην προσπάθεια μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κάνοντας τα εξής βήματα:

• Ετήσιος υπολογισμός των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούνται από τις λειτουργίες του Δήμου με την έννοια του ισολογισμού εκπομπών. Η ιδέα αυτή εφαρμόζεται ήδη εκτεταμένα σε πολλές ευρωπαΐκες πόλεις (Δείτε εδώ τι συμφώνησαν οι Ευρωπαίοι Δήμαρχοι)

• Ανάπτυξη και εφαρμογή ενός μεσοπρόθεσμου σχεδίου μείωσης αυτών। Με βάση τον υπολογισμό των εκπομπών ο Δήμος μπορεί να προχωρήσει στην εφαρμογή ενός σχεδίου που θα έχει στόχο αφενός να μειώσει τις εκπομπές όπου αυτό είναι δυνατό να φετέρου να υλοποιήσει δράσεις αντιστάθμισης, όπου οι εκπομπές δεν μπορούν να μειωθούν εύκολα (Δείτε εδώ το σχέδιο μείωσης που ετοίμασε ο Δήμος Βόλου)

• Ενεργειακές επιθεωρήσεις σε όλα τα κτίρια που διαχειρίζεται ο Δήμος. Οι ενεργειακές επιθεωρήσεις κτιρίων, πέρα από το γεγονός ότι πρόσφατα υιοθετήθηκαν ως υποχρεωτικές από την ελληνική νομοθεσία, δίνουν την ευκαιρία να δούμε τις ρεαλιστικές προοπτικές μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος

• Μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των κτιρίων που διαχειρίζεται ο Δήμος με το σχεδιασμό παρεμβάσεων για την εξοικονόμηση ενέργειας. Οι παρεμβάσεις εξαρτώνται από τα χαρακτηριστικά κάθε κτιρίου και δεν μπορούν να δοθούν γενικές «συνταγές». Για το σκοπό αυτό μπορούν να αξιοποιηθούν ευρωπαϊκοί και εθνικοί πόροι έτσι ώστε π.χ. να ενισχυθεί η μόνωση, να χρησιμοποιηθεί φωτισμός χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης, να βελτιωθεί η σκίαση ή η φωτεινότητα του κτιρίου, κλπ. Οι δράσεις αυτές όχι μόνο βελτιώνουν το ενεργειακό αποτύπωμα αλλά αποτελούν καλές ευκαιρίες ανάπτυξης της τοπικής επιχειρηματικότητας και δημιουργίας θέσεων εργασίας

• Όλα τα νέα κτίρια που θα χρειαστεί ο Δήμος στο εξής να απαιτείται να είναι σχεδιασμένα σύμφωνα με τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού (Δείτε εδώ την ιστοσελίδα του ΚΑΠΕ για το βιοκλιματικό σχεδιασμό)

• Στην αγορά εξοπλισμού από το Δήμο να λαμβάνεται υπόψη η ενεργειακή του απόδοση। Έτσι υποχρεωτικά όλες οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές να είναι κλάσης Α+ και όλα τα οχήματα να είναι EURO4 ή καλύτερα (Δείτε εδώ τον οδηγό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις "πράσινες προμήθειες")

• Εφαρμογή σχεδίου ανάπτυξης ΑΠΕ από το Δήμο για την κάλυψη μέρους των αναγκών του σε ενέργεια και την πώληση στο δίκτυο। Οι ΑΠΕ θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν μικρές φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις στις ταράτσες κτιρίων που διαχειρίζεται ο Δήμος (π।χ. σχολεία) ή μονάδες συμπαραγωγής θερμότητας και ηλεκτρισμού σε μεγαλύτερα κτίρια, ιδιαίτερα μετά την έλευση του φυσικού αερίου στην πόλη

• Στις δράσεις αντιστάθμισης, ο Δήμος θα μπορούσε να δει την ενίσχυση του αστικού και περιαστικού πρασίνου και ως ένα τρόπο αντιστάθμισης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, δεδομένου ότι τα δέντρα απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα. Μάλιστα, μία χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση στη Χαλκίδα είναι η σταδιακή φύτευση της νησίδας Πασά, όπου βρίσκεται ο βιολογικός καθαρισμός της πόλης. Έτσι, τα δέντρα που έχουν φυτευτεί εκεί όχι μόνο αποτελούν μια αισθητικά καλή παρέμβαση αλλά απορροφούν ένα ποσοστό του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται από τον πυρσό της εγκατάστασης

Για τη διαχείριση των λυμάτων

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, όλοι οι οικισμοί του νέου Δήμου θα έπρεπε να καλύπτονται από σύστημα αποχέτευσης και τα συλλεγόμενα λύματα θα έπρεπε να τυγχάνουν επεξεργασίας πριν την απόρριψή τους στο τελικό αποδέκτη, ήδη από το 2005 (διαβάστε το χρονοδιάγραμμα στο άρθρο 4 του νόμου) Η Χαλκίδα διαθέτει μια καλή εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων (ΕΕΛ), η οποία πρόσφατα επεκτάθηκε και εκσυγχρονίστηκε. Δεν ισχύει το ίδιο για τη λειτουργία της εγκατάστασης που εξυπηρετεί τη Ν. Αρτακη, για την οποία πολλές φορές έχουν υπάρξει καταγγελίες ότι τα «επεξεργασμένα» λύμματα καταλήγουν στον «προστατευόμενο» υδροβιότοπο του Κολοβρέχτη. Ακόμη χειρότερα, οι υπόλοιποι γειτονικοί Δήμοι που θα συνενοθούν με τη Χαλκίδα δεν διαθέτουν ΕΕΛ ενώ κάποιοι οικισμοί δεν διαθέτουν ούτε καν αποχετευτικό σύστημα. Η κάλυψη όλου του νέου Δήμου με σύστημα αποχέτευσης, η επεξεργασία του συνόλου των λυμάτων και η ασφαλής διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων, σύμφωνα με τη νομοθεσία, πρέπει να είναι οι πρώτες προτεραιότητες। Επιπροσθέτως, πρέπει να μπουν οι βάσεις για την περαιτέρω αξιοποίηση της παραγόμενης ιλύος για την παραγωγή ενέργειας. Έτσι αφενός θα μειωθεί η ποσότητα αποβλήτων που καταλήγει σε ΧΥΤΑ και, αφετέρου, θα αξιοποιηθεί μια πηγή ενέργειας, ένα καύσιμο που προς το παρόν στέλνεται για ταφή στις χωματερές.

• Πλήρης κάλυψη με χωριστό σύστημα αποχέτευσης ακαθάρτων όλων των οικισμών του Δήμου

• Δημιουργία αντλιοστασίων για τη μεταφορά των λυμάτων από τις περιοχές Ληλαντίου και Αυλίδας στην ΕΕΛ της Χαλκίδας

• Δημιουργία μονάδας επεξεργασίας λυμάτων για την κάλυψη της περιοχής Ανθηδώνας (Δροσιά – Λουκίσια)

• Μονάδα ξήρανσης ιλύος στην ΕΕΛ Χαλκίδας και ενεργειακή αξιοποίηση της αποξηραμένης ιλύος είτε στην ίδια την ΕΕΛ είτε με πώληση της αποξηραμένης ιλύος σε άλλη εγκατάσταση καύσης (δείτε τι κάνουν στην Ολλανδία)

• Τα επεξεργασμένα λύματα του ΒΙΟΚΑ της Ν Αρτάκης να καταλήγουν σε βάθος στον Ευβοϊκό και όχι στην περιοχή του Κολοβρέχτη